1962 yılında 85.000 ton/yıl kapasiteyle üretime başlayan Söke Çimento Fabrikası, 2025 yılı itibarıyla Türkiye’nin en büyük üretim merkezlerinden biri haline geldi. İzmir Batıçim Çimento üretim merkezinin Söke’ye taşınmasıyla fabrikanın çimento üretim kapasitesi yıllık 5,8 milyon tona ulaştı. Kâğıt üzerinde başarı gibi görünen bu gelişme, aslında Söke için büyüyen bir çevre ve sağlık tehdidi anlamına geliyor.

Bir zamanlar doğayla iç içe, tarımın ve zeytinciliğin merkezi olan Söke Ovası, bugün çimento tozlarının, ağır taşıtların ve zehirli gazların gölgesinde nefes almaya çalışıyor. Fabrikadaki üretim artışıyla birlikte kömür ve alternatif yakıt kullanımı da 5 katına çıkarken, bu dönüşümün çevresel etkileri üzerine kamuoyuna yeterli bilgi verilmemesi dikkat çekiyor.

Asıl endişe yaratan gelişme ise 2024 yılında faaliyete geçen Atıktan Türetilmiş Yakıt (ATY) Hazırlama Tesisi oldu. Yıllık 150.000 ton kapasiteli bu tesis, fabrika için enerji üretirken, yakıt olarak başta plastik olmak üzere çeşitli atık türlerini kullanıyor. Ve bu atıkların büyük bölümü, Avrupa’dan ithal ediliyor.

Bu noktada durup sormamız gerekiyor: Neden Avrupa’nın istemediği çöpleri biz alıyoruz?

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın verileri, Türkiye’nin Avrupa’dan ithal ettiği atık miktarının son 16 yılda 241 kat arttığını gösteriyor. 2023 itibarıyla Avrupa’daki plastik atık ihracatının yüzde 24’ü Türkiye’ye yönlendirilmiş durumda. Bu atıkların önemli bir bölümü ise çimento fabrikalarında yakılıyor — başta da Söke’de.

Peki, bu atıklar yakıldığında ne oluyor? Hava kirleniyor, toprak kirleniyor, su kirleniyor. En önemlisi insan sağlığı doğrudan etkileniyor. Zehirli gazlar, ağır metaller, partikül maddeler havaya karışıyor ve bu durum sadece bugünü değil, gelecek nesilleri de tehdit ediyor.

Söke halkının bu konudaki kaygısı artıyor. Fabrikanın bacasından çıkan duman artık sadece gri değil, belirsiz bir geleceğin habercisi gibi. İnsanlar çocuklarının sağlığından endişe ediyor, çiftçiler ürünlerinin kalitesinin düştüğünü söylüyor, yaşlılar nefes almakta zorlanıyor.

Tüm bunlar yaşanırken yetkililerin sessizliği düşündürücü. Oysa bu mesele sadece bir çevre sorunu değil, aynı zamanda bir halk sağlığı, bir adalet, bir vicdan sorunudur.

Söke, Avrupa'nın çöplüğüne dönüştürülmemeli.
Söke, sadece çimento değil yaşam üreten bir şehir olmalı.
Ve bu dönüşüm ancak şeffaflık, hesap verebilirlik ve halkın katılımıyla mümkündür.

Aydın Gazeteciler Cemiyeti Söke Şubesi olarak bizler bu sürecin takipçisi olmaya devam edeceğiz. Çünkü gazetecilik, sadece haber yapmak değil, halkın sesi olmaktır. Söke halkının sağlığını, toprağını ve geleceğini savunmak ise hepimizin ortak görevidir.

Ali Esmer